የዘመናዊው የኮምፒተር አይጥ አምሳያ ታህሳስ 9 ቀን 1968 በሳን ፍራንሲስኮ በተካሄደው በይነተገናኝ መሳሪያዎች ኮንፈረንስ ላይ ለህዝብ ቀርቧል ፡፡ መሣሪያው በውስጡ ሁለት ጊርስ ያለው የእንጨት ሳጥን ነበር ፡፡ ከሳጥኑ በስተጀርባ የተዘረጋ የመዳፊት ጅራትን የሚያስታውስ ረዥም ገመድ እና አንድ ነጠላ የመቆጣጠሪያ አዝራር ከላይ ተገኝቷል ፡፡ ከዓመት በኋላ በካርል ኤንጌልበርት ዳግላስ ስም የተሰየመ የፈጠራ ሥራ የፈጠራ ባለቤትነት ማረጋገጫ ተሰጠ ፡፡
ታላቅ ህልም
ካርል ዳግላስ ኤንግልባት የተወለደው እ.ኤ.አ. ጥር 30 ቀን 1925 በአሜሪካ ከተማ በፖርትላንድ ነበር ፡፡ የወደፊቱ የፈጠራ ልጅ ልጅነት በትንሽ የቤተሰብ እርሻ ላይ ውሏል ፡፡ ልጁ በእኩዮቹ መካከል ጎልቶ አልወጣም ፣ የላቀ ችሎታ አልነበረውም ፡፡ እ.ኤ.አ. በ 1942 ወደ ኦሪገን ዩኒቨርሲቲ ገብቶ በኤሌክትሪክ መሐንዲስነት ለመስራት በዝግጅት ላይ ነበር ፡፡ ሆኖም እጣ ፈንታው በሌላ መንገድ ተወስኗል ፡፡ ብዙም ሳይቆይ ኤንገርባርት ወደ አሜሪካ ባሕር ኃይል ተቀጠረና ፊሊፒንስ ውስጥ ለማገልገል ሄደ ፡፡
ዳግላስ የሬዲዮ ቴክኒሽያን ሆነ እና በአንዱ የባህር ኃይል መርከቦች ውስጥ የራዳር ተከላዎችን አጠናከረ ፡፡ እዚያም በቀይ መስቀል ቤተ-መጽሐፍት ውስጥ ኤንገርባርት የወደፊቱን ሕይወቱን በሙሉ የሚቀይር ጽሑፍ አገኘ ፡፡ ይህ በአሜሪካ የአይቲ እና የኮምፒተር ሳይንቲስት ቫኔቫር ቡሽ “እንደምናስብ” መጣጥፍ ነበር ፡፡ ወጣቱ በውስጡ በተዘረዘሩት ሕይወት አልባ ተፈጥሮአዊ እሳቤዎች በፅኑ ተወስዷል ፡፡
የዶግላስ ህልም የሰው ልጅ የእውቀት ችሎታን ማጎልበት ነበር ወይም እሱ እንዳስቀመጠው በሰው ሰራሽ ብልህነት እገዛ “bootstrapping” ነበር ፡፡ በተቆጣጣሪዎቹ ላይ ያሉትን ኩርባዎች በመመልከት ዳግላስ የኮምፒዩተሮች አቅም ለቅድመ መረጃ ሂደት ለምን ጥቅም ላይ እንደማይውል ተደነቀ ፡፡ ኮምፒተርን በመጠቀም ትዕዛዞችን መስጠት እና የጠላት አውሮፕላኖችን እና ባህሪያቶቻቸውን በተቆጣጣሪዎች ላይ ማየት በጣም የበለጠ አመቺ ይሆናል ፡፡
የአይጦች ጌታ
ከጦርነቱ በኋላ ዳግላስ ከዩኒቨርሲቲ ተመርቀው ከ 1948 እስከ 1955 በናሳ የካሊፎርኒያ ላቦራቶሪ ውስጥ ሰርተዋል ፡፡ ለጠፈር ተመራማሪዎች የኮምፒተርን ቁጥጥር ማመቻቸት ያለበት ማጭበርበሪያ የመፍጠር ሀሳብ እስከዚህ ጊዜ ድረስ ይጀምራል ፡፡ ግን በኤንገልባርርት የተፈጠረው መሳሪያ በዜሮ የስበት ሁኔታ ውስጥ ሊሰራ አልቻለም ውድቅ ተደርጓል ፡፡ እናም ዳግላስ ስለ ሰው ልጅ የማሰብ ችሎታ እና የኮምፒተር ኃይል ውህደት ሀሳቦች ከአመራሩ ድጋፍ አላገኙም ፡፡
እ.ኤ.አ. በ 1955 ኤንገልባርት የዶክትሬት ዲግሪያቸውን ተቀብለው በ CALDIC (ካሊፎርኒያ ዲጂታል ኮምፒተር) ፕሮጀክት ላይ ለመሳተፍ ናሳን ለቅቀው የወጡ ሲሆን የልማት ሥራውም በወታደሮች የገንዘብ ድጋፍ ተደረገ ፡፡ እናም ከአንድ አመት በኋላ ማግኔቲክ የኮምፒተር አካላትን ወደሚያጠናበት ወደ ስታንፎርድ ምርምር ተቋም ተዛወረ ፡፡ እዚያም ወጣቱ ሳይንቲስት የአጉሜንቴሽን ምርምር ማዕከል በመባል የሚታወቀውን የራሱን ላቦራቶሪ የመፍጠር እድል አገኘ ፡፡
እጅግ በጣም ከባድ የሆነውን የመምረጥ ዘዴ በመጠቀም የ NLS (On-Line System) ስርዓት መዘርጋትን በመጀመር 47 ሰዎችን ወደ ሥራ እንዲስብ አድርጓል ፡፡ እሱ ግራፊክ በይነገጽን ለመጠቀም ፣ መረጃን ለማሳየት ባለብዙ ዊንዶውስ ሲስተም ፣ ከቅንጥብ ሰሌዳው ጋር አብሮ የመስራት ችሎታ ተተግብሯል ፣ ኢ-ሜል እና የጽሑፍ አርታኢ ተፈጠሩ ፡፡ ዳግላስ ዋና ማእቀፍ በእነዚያ ዓመታት እየተፈጠረ ካለው የወታደራዊ አውታረ መረብ ኤአርፔኔት ጋር የተገናኘ ሁለተኛው ኮምፒተር ሆነ የዘመናዊው በይነመረብ ምሳሌ ፡፡
አሸናፊ ሰልፍ
ግን የእንጅባርርት በጣም ዝነኛ የፈጠራ ሥራ በተለይ ለኤንኤልኤልኤስ የተሰራ የኮምፒተር አይጥ ሆነ ፡፡ “X and Y position አመልካች” የሚለውን ኦፊሴላዊ ስም የያዘው የመጀመሪያው ቅጅ እ.ኤ.አ. በ 1962 ከዱግላስ ባልደረቦች አንዱ በሆነው በኢንጂነር ቢል እንግሊዝኛ ተሰብስቧል ፡፡ ለመሳሪያው ነጂዎች በጄፍ ሩሊፍሰን ተፃፉ ፡፡ አጭበርባሪው በጠረጴዛ ዙሪያ በአንድ አቅጣጫ ብቻ ሊንቀሳቀስ ይችላል - በአግድም ሆነ በአቀባዊ ፡፡ የእሱ እንቅስቃሴዎች በኮምፒተር መቆጣጠሪያ ላይ ወደ ጠቋሚው እንቅስቃሴ ተለውጠዋል ፡፡
ዳግላስ ዲዛይኖች ለጊዜው በጣም የተወሳሰቡ ስለነበሩ አልተሳኩም ፡፡ ሰራተኞቹ ከፈጣሪ መተው ጀመሩ ፡፡ ቢል እንግሊዝኛ በአጭበርባሪው ላይ መስራቱን የቀጠለበት ዜሮክስ ፓርሲን ተቀላቀለ ፡፡በውስጣዊ ዲስኮች ፋንታ ጎማ የተሠራ የብረት ኳስ ጥቅም ላይ ውሏል ፣ እንቅስቃሴው በሰውነት ውስጥ ባሉ ሮለቶች ተስተካክሏል ፡፡ ይህ አይጤውን በአንድ ጥግ ላይ ለማንቀሳቀስ አስችሏል ፡፡ የመቆጣጠሪያ አዝራሮች ብዛት ወደ ሶስት አድጓል ፡፡
በዚህ ቅጽ ላይ አይጤው በዜሮክስ ስታር 8010 እና በአልቶ የኮምፒተር ስርዓቶች ውስጥ ጥቅም ላይ ውሏል ፡፡ ግን አፕል ለማምረት የፈጠራ ባለቤትነትን በገዛበት በ 80 ዎቹ ውስጥ ብቻ እውነተኛ ተወዳጅነት ወደ እሱ መጣ ፡፡ ለሊሳ ኮምፒተር የተቀየሰ የአንድ-አዝራር አይጥ አዲስ ሞዴል በኩባንያው በ 1983 ቀርቧል ፡፡ በተመሳሳይ ጊዜ የማታለያው ዋጋ ከ 400 ዶላር ወደ 25 ዶላር ወርዷል ፡፡ እናም በ 1990 ዎቹ መገባደጃ እና በ 2000 ዎቹ መጀመሪያ ላይ በሎጊቴክ የተገነቡ ሌዘር እና ሽቦ አልባ አይጦች ወደ ገበያው ገብተዋል ፡፡
